Kian (18) studeert, werkt en is daarnaast mantelzorger. Twee jaar geleden werd zijn moeder ziek en bedlederig, waarna zij niet meer zelfstandig kon functioneren. Zijn vader zorgt voor zijn moeder en de kinderen. Kian helpt met de hond, boodschappen, eten maken en leuke dingen doen met zijn twee broertjes en zusje. “Mijn ouders willen ons zo weinig mogelijk belasten om ons zelf te kunnen zijn. Je helpt waar je kan.”
Dat Kian mantelzorger is, weet hij pas sinds kort. Hij zocht dingen op over zijn situatie en voerde gesprekken. “Ik denk dat er veel meer jongeren zijn in dezelfde situatie als ik. Waarschijnlijk weten zij niet dat ze mantelzorger zijn of komen ze er, net als ik, pas later achter.”
Voordat Kian mantelzorger werd zag zijn leven er anders uit. Zo deed hij uitjes met het hele gezin en ging hij soms op vakantie. Nu is dat een ander verhaal, Kian doet geen uitjes meer met het hele gezin.
School
Kian vertelt: “Als ik op school ben, wil ik het minste denken aan thuis.” Zijn klasgenoten weten wat er thuis speelt. “Mijn docent stelde voor om het verhaal met de klas te delen. We waren toch aan het praten over iedereens gezinssituatie, dan ga ik er ook niet over liegen. Ik ben blij dat ik het verteld heb, dan weet iedereen wat er speelt. Ik vind het wel moeilijk om vrienden mee naar huis te nemen. Mijn moeder vindt het niet erg, alleen ik vind het zelf lastiger omdat ik denk dat zij rust nodig heeft. Ik wil haar niet tot last zijn. Soms is het ook lastig om te horen dat klasgenoten leuke uitjes doen of op vakantie gaan. Het is voor ons moeilijk om zulke dingen te doen omdat mijn moeder het bed nauwelijks uit kan.”
Leven naast mantelzorger
Kian loopt twee dagen per week stage bij de Action en werkt ongeveer zestien uur per week bij de Albert Heijn. “Ik vind school leuk, het is goed om nieuwe dingen te leren. Daarnaast stap je even uit de situatie thuis. Ik vind het fijn om volledig te focussen op werk of stage, zodat ik even niet denk aan thuis.”
Amaryllis
Het gezin krijgt thuiszorg en huishoudelijke hulp. Ook is er ondersteuning vanuit Amaryllis, dé welzijnsorganisatie in de gemeente Leeuwarden. “Ik ben in contact gekomen met Amaryllis door een sociaal werkster in ons wijkcentrum. Op een gegeven moment voerde zij gesprekken met mijn moeder,” vertelt Kian. Ze hielpen bij aanvraag gemeente en denken mee in oplossingen.
“Ik heb leuke dingen meegemaakt dankzij Amaryllis. Ze organiseren veel uitjes, zo ben ik wezen bowlen en mocht ik mee naar Walibi. Ik vond bowlen erg leuk en ben daarna uitgenodigd voor een voetbaltoernooi. Dat was ook leuk, we hebben zelfs gewonnen. Het is belangrijk voor ons als kinderen om soms even uit de situatie te stappen en te ontspannen. Ze vragen ook nog hoe het met ons gaat,” legt Kian uit.
Volgens Eveline van het team Mantelzorg van Amaryllis is het belangrijk dat er meer bekendheid komt rondom jonge mantelzorgers. “Zo zijn één op de vier jongeren jonge mantelzorger. Denk ook aan jongeren die bijvoorbeeld te kampen hebben met naasten met een verslaving en/of psychische kwetsbaarheid. Scholen kunnen hier een belangrijke rol in spelen. Als het meer bespreekbaar wordt gemaakt onder studenten, wordt het onderwerp meer uit de taboesfeer gehaald, waardoor jongeren meer steun kunnen vinden bij elkaar en bij hun mentor.
“Waarom kan het niet gewoon goed gaan?”
Moeilijkste aan het zijn van mantelzorger
“Het moeilijkste aan mantelzorger zijn vind ik om te zien dat het slecht gaat met mijn moeder. Waarom kan het niet gewoon goed gaan? Het is vooral lastig omdat het niet duidelijk is wat ze heeft. Dat onzekere is vreselijk. Ik ben nooit boos om de situatie, maar wel teleurgesteld.”
Tip
Tot slot heeft Kian een tip voor andere jonge mantelzorgers: “Probeer zoveel mogelijk leuke dingen te blijven doen. Doe een opleiding die bij je past of zoek leuk werk. Blijf aan jezelf werken en vergeet jezelf niet, dan hou je het het langst vol. Het is voor veel mensen denk ik lastig om uit de situatie te gaan. Zorg goed voor jezelf!
Werk jij met jongeren? Grote kans dat er mantelzorgers tussen zitten. Hieronder een paar tips hoe je daarmee om kan gaan.
1. Jonge mantelzorgers zijn allemaal verschillend; stop ze niet in een hokje.
2. Ze zijn niet zielig en geen superhelden; ook zij hebben soms steun nodig.
3. Jonge mantelzorgers willen gezien en gehoord worden.
4. Jonge mantelzorgers die niet uit zichzelf over hun zorgen praten, kunnen daar wel behoefte aan hebben.
5. Ga het gesprek aan met een open houding, vul niet voor hen in en creëer een veilige omgeving.
6. Vraag of er behoefte is aan tips/advies voordat je het zomaar geeft.
7. Een luisterend oor is soms al voldoende.
8. De vraag ‘hoe gaat het met je?’ doet meer dan je denkt.
9. De zorgsituatie is geen keuze, het overkomt je.
10. Geen zichtbare problemen betekent niet dat er geen behoefte aan ondersteuning is.
