Zorgen voor iemand is niet zorgeloos

Een op de vier jongeren onder de 24 jaar is mantelzorger. Zij zorgen voor een naaste of maken zich zorgen om diegene. Bijvoorbeeld hun vader, moeder of broertje. Ook krijgen veel jongeren onbedoeld (te) weinig aandacht van hun ouders, omdat iemand anders in het gezin veel zorg vraagt door een ziekte, stoornis of aandoening.

“Dan zie je dat de rollen omdraaien”, zegt Eveline. Vanuit Amaryllis ondersteunt zij jonge mantelzorgers. “Het kind neemt de verzorgende rol op zich. Terwijl dat kind zorgeloos hoort te zijn. Die moet met school bezig zijn, met vrienden afspreken en lekker spelen. Zorgen voor iemand is niet zorgeloos. Het kan veel energie kosten en stress opleveren.”

Kinderen die als mantelzorger opgroeien, beseffen vaak niet dat zij mantelzorger zijn. “Omdat ze zo opgroeien, zien ze het niet als iets bijzonders,” legt Eveline uit. “Ze zien het niet als een probleem en zullen dus ook niet snel hulp zoeken. Maar het is niet normaal. Ik ben zelf ook jonge mantelzorger geweest. Toen had dat nog geen naam, maar het had voor mij veel gescheeld als er meer bekend was geweest.” Veel jonge mantelzorgers nemen later ook vaak de verzorgende rol op zich en cijferen zichzelf sneller weg. Dat kan voor henzelf ook allemaal problemen opleveren, zoals een burn-out. Daarom zet Eveline samen met haar collega’s vooral in op preventie.

Eveline zet zich samen met jongerenwerkers van Amaryllis in om meer bekendheid te geven aan jonge mantelzorgers. “Onze jongerenwerkers zitten op bijna alle middelbare scholen en mbo’s in de gemeente Leeuwarden,” zegt Alef, jongerenwerker bij Amaryllis. “Door docenten bewust te maken van wat er speelt bij zoveel jongeren, kunnen ze het herkennen. Dan kunnen ze erop inspelen. Waarom is een leerling altijd te laat? Hoe komt het dat hij zich niet kan concentreren? Misschien vraagt de thuissituatie teveel energie. Als de docent zich hiervan bewust is, kan die er rekening mee houden en een luisterend oor bieden. Een schouderklopje kan al voldoende zijn. Daarmee geef je aan dat je iemand ziet.” Daarnaast zijn jongerenwerkers en Eveline veel op pad door de gemeente, zodat ze zichtbaar en aanspreekbaar zijn voor jongeren

“Er wordt heel veel georganiseerd voor mensen die zorg krijgen. Verschillende groepen en stichtingen die uitjes organiseren. Wij zetten ons juist in voor diegene die de zorg verleent,” zegt Eveline. “Er is bijvoorbeeld een theaterstuk over jonge mantelzorgers voor families en professionals gemaakt. We organiseren ook film- of pizza-avonden. Wij laten jongeren even vergeten dat zij mantelzorger zijn. Het is belangrijk dat ze even niet aan zorgen denken, maar jongeren om hun heen hebben die de situatie snappen en elkaar in één woord begrijpen.”

1 Praat met iemand die je vertrouwt
Het kan heel fijn zijn om jouw hart te luchten.
2 Zoek of vraag informatie over de ziekte of beperking
Dat kan alles veel duidelijker maken.
3 Vraag hulp
Kost de zorg teveel tijd? Zoek samen met jouw ouders naar (professionele) hulp. Neem bijvoorbeeld contact op met team Mantelzorg of een jongerenwerker van Amaryllis.
4 Zorg goed voor jezelf
Je kan een ander beter helpen als je goed voor jezelf zorgt. Ontspan en doe sociale dingen met anderen.
5 Ontmoet andere jonge mantelzorgers
Met hen kan je ervaringen delen. Je bent echt niet alleen! Ga bijvoorbeeld mee met een uitje van Amaryllis.

1 (H)erken de jonge mantelzorger
Vraag hoe het met hem/haar gaat in plaats van met de zorgvrager.
2 Wees alert
Jongeren die met ‘volwassen’ problemen te maken hebben, zijn vaak nog niet in staat de gevolgen hiervan op hun eigen leven te zien. Help ze hierbij.
3 Bouw aan een relatie
Jongeren vertellen niet direct wat hen bezighoudt. Hier is vertrouwen voor nodig.
4 Ga niet oplossen of overnemen
Vraag waar de jongere behoefte aan heeft. Vaak is een luisterend oor al fijn.
5 Informeren en/of doorverwijzen
Jongeren vinden het fijn om informatie te krijgen over de ziekte, beperking of stoornis van hun naaste en de ondersteuningsmogelijkheden.
6 Vraag advies
Maak je je zorgen om de jongere? Bespreek dit met hen, hun ouders en/of jouw collega’s. Vraag eventueel advies bij andere organisaties.